Việt Nam Được và mất Gì trong chiến tranh thương nghiệp Mỹ - Trung?
Cuộc chiến thương mại hóa giữa Mỹ và Trung Quốc đang nóng dần lên. Vậy điều đang trông mong việt nam khi có mối quan hệ thương nghiệp khăng khít với cả hai cường quốc trên.
Nicholas Chapma
Nhà nghiên cứu
Nicholas Chapman là nhà phân tích người Anh hiện làm việc tại Nhật Bản. Ông nhận bằng tiến sĩ mối quan hệmqh quốc tế của Đại học quốc tế Nhật Bản. nghiên cứu của ông liên quan tới nhiều bài toán an ninh quốc tế và nội chính của nhiều nước châu Á - yên bình Dương, ưu tiên vào việt nam, Trung Quốc và Nhật Bản.
Bước vào năm Mậu Tuất, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp nhiều loại thuế với những sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc như máy giặt hay một vài sản phẩm từ thép.
Tình hình leo thang mau chóng khi ngày 22/3 Mỹ đã đề xuất áp thuế 25% với 50 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Đây là một phần trong phản ứng của Washington trước buộc tội trong vòng về việc Trung Quốc "ăn cắp của cải trí tuệ" của Mỹ.
Tới 6/7, Tổng thống Trump chính thống áp thuế 25% với 34 tỷ USD hàng hóa n/khẩu từ Trung Quốc, bao gồm phụ kiện tàu bay, TV hay trang thiết bị y tế. Trung Quốc lập tức đáp trả theo cách ăn miếng trả miếng với mức thuế 25% lên 500 mặt hàng ngoại nhập từ Mỹ, gồm có đậu nành, thịt bò, thịt lợn, ôtô hay rượu whiskey.
Mỹ vẫn sẽ đáp trả với 200 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc đang được đề xuất áp thuế 10%, các triển vọng có hiệu lực vào tháng 9/2018.
Vậy cuộc đấu thương nghiệp trên có ý nghĩa như thế nào với đất nước việt nam?
Một cuộc chiến thương mại hóa giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới chắc chắn chẳng phải là tin tốt cho đất nước việt nam.
TS Nicholas Chapman
Việt Nam đang là nước hội nhập sâu rộng trong một h.thống thương nghiệp khắp thế giới có tính lệ thuộc lẫn nhau rất cao. Điều thường thấy là không có bên nào thắng trong một cuộc đấu tranh thương mại hóa. Vậy liệu có một số bên sẽ là người thắng và kẻ thua xét trên một bán kính nào đó ko?
Có một điều được số đông ghi nhận là chiến tranh thương nghiệp có hại cho nhiều bên tuyên chiến hơn là thuận tiện - tiện lợi. Và nhiều hậu quả của chiến tranh thương nghiệp bám rễ rất sâu và có khả năng lan ra nhiều địa phận khác toàn cầu.
Điều quan trọng là phải nhìn ra bức tranh rộng tầm. Một trận chiến thương mại giữa hai nền kinh tế to nhất thế giới chắc chắn không phải là tin tốt cho việt nam, một quốc gia đang hội nhập khả thi vào nền kinh tế toàn thế giới và đang gắn mình với một h.thống thương mại hóa toàn thế giới tự do mới.
Nhìn vào ngắn hạn, đang có nhiều duyên cớ để có thể tích cực, nhưng mà về dài hạn, chiến tranh thương mại đang mang lại nhiều nguy cơ trước mắt cho việt nam.
5 căn nguyên để lạc quan
Năm 2016, việt nam ghi nhận 32 tỷ USD thặng dư thương mại với Mỹ, đứng thứ 6 trong nhóm những quốc gia mà Mỹ đang thâm hụt thương mại. Việc ông Trump lên nắm quyền đã gây nhiều phiền não về việc đất nước việt nam sẽ chịu tác động mạnh của chủ nghĩa bảo chứng. thế nhưng điều này đã chưa diễn ra.
Tháng 5/2017, tại cuộc gặp giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Donald Trump, hai nhà lãnh đạo đã vượt qua nhiều bài toán hiện hữu để hướng đến việc xúc tiến thương nghiệp song phương.
Khi ông Trump thăm hn nhân Hội nghị Thượng đỉnh APEC 2017, hai nước đã thông qua tuyên bố chung 14 điều, cùng với đó có tương đối nhiều điều khoản mở rộng thêm thương mại và đầu tư vốn hai chiều.
Do đó, nỗi lo về việc đất nước việt nam có thể trở thành mục tiêu của nhiều giải pháp bảo lãnh thương mại là ko có tiền đề. xu thế này các khả năng sẽ vẫn sẽ được duy trì dựa trên hai nguyên tố.
Nỗi lo về việc việt nam có thể trở thành mục tiêu của các giải pháp bảo chứng thương nghiệp là không có cơ sở
TS Nicholas Chapman
Đầu tiên, mục đích của ông Trump là Trung Quốc bởi ông gọi nước này là "những kẻ đánh cắp của cải trí tuệ". Trong tháng 8/2017, ông Trump đã mở một cuộc khảo sát và phát hiện chính quyền Bắc Kinh đã trợ giúp các doanh nghiệp nội địa nước này thuận tiện thế đối nghịch bằng cách thâu tóm nhiều k.thuật của đơn vị tổ chức Mỹ. Thêm nữa, Trung Quốc có xuất xứ không mấy khả quan về việc thực hành Luật nắm trong tay trí não (IPR).
Về việc tiến hành thực hiện IPR, việt nam cũng không làm tốt trong ký ức. cơ nhưng mà, đất nước việt nam đang cố hết sức để cải thiện hiện trạng này. việt nam đã lần đầu thông qua luật bảo lãnh sở hữu trí tuệ vào năm 2005, tiếp theo sửa đổi bổ sung trong trình tự bảo đảm yêu cầu gia nhập WTO.
Luật này vẫn sẽ được bảo đảm năm 2010. nhưng mà việc tiến hành thường ko theo kịp luật và nhiều doanh nghiệp đang xúc tiến việc thi hành luật để chủ động bảo tồn tài sản trí óc của mình. việt nam vẫn đang vẫn sẽ bước tiến mới để củng cố luật này.
Hiệp định CPTPP và hiệp định thương mại tự do việt nam - EU sẽ cùng có được trong năm 2018. nhiều khả năng hai hiệp định này sẽ đem tới sức sống mới cho luật gìn giữ nắm giữ trí tuệ ở việt nam. Dù CPTPP đã cắt giảm một vài điều đối với TPP liên quan đến giữ gìn nắm giữ trí óc, hiệp nghị này vẫn sẽ cài đặt một sườn pháp lý chung cho bán kính có sức mạnh tương đương với các bộ luật bảo vệ sở hữu trí óc hiện đại trên thực tế.
Trong khi đó, hiệp định thương nghiệp tự do đất nước việt nam - EU có một phần rất dài về quyền sở hữu trí tuệ. Điều này đồng nghĩa đất nước việt nam sẽ thắt chặt hơn nhiều quy định về sở hữu trí tuệ. việt nam dù có quá khứ ko mấy khả thi về vấn đề sở hữu trí não có thể sẽ được xem một đồng minh tiềm năng của Mỹ trong cố hết sức cải tiến luật nắm giữ trí não.
Hơn nữa, một điều thuận lợi khác cho việt nam là sự thỏa thuận của đôi nằm ở trong cộng tác quốc phòng có thể khiến khả năng xảy ra tranh chấp thương mại trở lên rất nhỏ. Trong một chuyến thăm mới rồi tới đất nước việt nam, Ngoại trưởng Mỹ ông Mike Pompeo đã nhận định "Tương phản với các nước khác trong vùng lãnh thổ, những hành động của nước Mỹ sẽ không chỉ những được định hướng bởi lợi quyền kinh tế giản đơn của Mỹ".
Thêm vào đó, không thể ko nhắc đến sự có mặt của nhiều thời cơ mới về kinh tế. Chiến tranh thương nghiệp có thể khiến tăng tốc công đoạn giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc lúc mà mức giá nhân lực và những ưu đãi về thuế đang dần biến mất.
Nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ sẽ giảm một cách tất yếu, và đất nước việt nam hoàn toàn có thể lấp vào chỗ trống đó.
TS Nicholas Chapman
Rất nhiều đơn vị Mỹ đang quản lý theo công thức "Trung Quốc cộng một", chiến lược mà các doanh nghiệp thường tìm một quốc gia khác để giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. việt nam là sự lựa chọn phổ biến cho địa điểm "cộng một" bởi sự ổn định chính trị cũng giống như địa điểm địa chính trị cần thiết.
Trong ngữ cảnh những đơn vị Mỹ càng ngày càng gặp khó lúc KD ở Trung Quốc, rất có thể họ sẽ chuyển hướng sang đất nước việt nam để giải quyết bài toán. hơn nữa, nhập từ nước ngoài từ Trung Quốc vào Mỹ sẽ giảm một cách hiển nhiên, và điều này đồng nghĩa sẽ đang có gần trống cần được lấp. việt nam hoàn toàn có thể lấp vào chỗ trống đó. các chuyên gia ở Deutsche Bank Hong Kong dự định xuất biên từ việt nam vào Mỹ sẽ tăng khoảng 1,7%.
Thêm nữa, tăng trưởng phát triển kinh tế của việt nam vẫn đang duy trì tại mức cao. số liệu từ Tổng cục báo cáo cho chúng ta thấy từ tháng 1/2018 tới 6/2018, tăng trưởng phát triển kinh tế việt nam đang tại mức 7.08%. Đây la đà tăng trưởng phát triển có nền tảng vốn đã rất tốt từ năm 2017, mức cao nhất từ các năm 2010.
Những điều đáng lo
Tuy nhiên bức tranh không hẳn sẽ toàn màu hồng. Sẽ mất một quãng thời gian trước lúc đất nước việt nam thật sự cảm tưởng được ảnh hưởng từ chiến tranh thương mại và bằng cách này hay cách khác đất nước việt nam chắc hẳn sẽ cảm nhận được ảnh hưởng đó.
Chỉ cần nhìn lại suy thoái ngân quỹ châu Á 1997 để mường tượng điều gì có thể diễn ra. khi mất cân bằng ngiêm trọng mới nổ ra, việt nam vẫn ghi nhận tăng trưởng phát triển kinh tế cao dù nhiều nước hàng xóm láng giềng bị ảnh hưởng nặng nề. nghe đâu cuộc suy giảm chỉ tác động tới đất nước việt nam trong địa phận rất hẹp, tuy thế qua thời gian ảnh hưởng đó lớn dần.
Sự giảm sút FDI và nhiều hiệu ứng đến chậm ảnh hưởng tới kinh tế đất nước việt nam dần hiển hiện. dù thế ở thời đoạn đó, kinh tế đất nước việt nam vẫn còn đang trong công đoạn thai nghén. 20 năm sau, việt nam đã hội nhập sâu rộng tầm khoảng rất nhiều vào kinh tế chính trị khắp thế giới, cùng nghĩa tác động của chiến tranh thương nghiệp sẽ còn rộng khoảng, sâu hơn và kéo dài hơn.
Tác động tiêu cực trước tiên tới đất nước việt nam là sự yếu đi của chuỗi hệ thống thương nghiệp tự do khắp năm châu. việt nam đã phải mất lâu đời cực khổ để điều chỉnh kết cấu kinh tế, nhất là khi gia nhập WTO. Dù công đoạn đó đã đem đến thành quả tốt, những quyết định của ông Trump lại đang đi ngược lại tinh thần của WTO và thử thách h.thống của định chế thương nghiệp quốc tế này.
Dù chiến tranh thương mại chủ đạo sẽ xoay quanh Trung Quốc và Mỹ, phương tây và Canada cũng đã có các động thái đánh thuế mang tính bảo lãnh. số lượng phản đối Mỹ đệ trình lên chính sách tranh chấp của WTO đã tăng vọt. việt nam sẽ phải tìm cách công tác với các đối tác toàn cầu như Canada, Nhật Bản, Trung Quốc… để bảo đảm việc tuân thủ sâu hơn các quy tắc của WTO.
Dù vậy, các nguy cơ ẩn chứa từ xê ri thuế mới được áp tương đối hẹp và có thể kiểm rà soát. hơn thế nữa thương mại nội khối ASEAN đang tăng trưởng phát triển dù chiến tranh thương mại hóa leo thang và ảnh hưởng tới những mảng cần thiết. Là một nước thiên về xuất khẩu cùng nghĩa đất nước việt nam lệ thuộc mạnh hơn vào FDI; điều này đ.biệt mẫn cảm với thị trường khắp năm châu đang nhiều giao động.
Các loại thuế mới áp cũng sẽ tác động rõ rệt tới thương mại hóa xuyên lãnh thổ giữa đất nước việt nam và Trung Quốc. xuất biên vào Mỹ của việt nam có thể sẽ tăng, dù vậy những công ty Trung Quốc cũng các triển vọng sẽ tăng cường xuất cảng vào đất nước việt nam, khiến cán cân thương nghiệp giữa việt nam và Trung Quốc càng trở nên chênh lệch và điều này có thể làm tình hình tệ hơn.
Việt Nam đang hội nhập sâu rộng hơn rất nhiều vào kinh tế chính trị khắp năm châu, đồng nghĩa tác động của chiến tranh thương nghiệp sẽ còn rộng hơn, sâu hơn và trong vòng hơn.
TS Nicholas Chapman
Đây là điều đáng phiền muộn bởi việt nam đã rất cực khổ trong các năm vừa rồi để phong phú hóa thương mại hóa nhằm cân bằng thâm hụt thương mại với Trung Quốc. Như đã nói, thiếu hụt thương nghiệp giữa hai nước đang tại mức đáng phiền muộn. năm ất mùi số lượng này tại mức 33 tỷ USD và tới năm 2017 vẫn ở mức 22,7 tỷ USD.
Có nhiều phiền muộn về việc Trung Quốc sẽ sử dụng đòn bẩy kinh tế để gây áp lực lên việt nam. mặc dù thế vấn đề này rối ren hơn những. khi Trung Quốc đang trong chiến tranh thương nghiệp với Mỹ, căng thẳng từ việc trừng phạt kinh tế có thể làm gây hại cả hai bên. rất là khó để tưởng tượng hoàn cảnh tình huống Trung Quốc bắt đầu trực tiếp gây sức ép lên kinh tế đất nước việt nam.
Điều Trung Quốc có thể làm là áp dụng sức nặng kinh tế để hạn chế các hoạt động thương mại của việt nam, như đã làm vào tháng 3 và tháng 7 với hoạt động thăm dò trên các mỏ Dầu trong vùng đặc quyền kinh tế của đất nước việt nam. Đây là điều rất phức tạp khi việt nam đang phấn đấu xúc tiến kinh tế hàng hải, một y.tố cấp thiết cho thành công kinh tế của việt nam.
Với việc nhập khẩu những sản phẩm hàng hóa từ Trung Quốc, cũng có phiền não rằng các công ty Việt sẽ không thể đối chọi với các công ty Trung Quốc. Điều này có thể tác động tiêu cực tới sự phát triển của ngành sản xuất trong nước. Hàng Trung Quốc thường có sức tương phản cao hơn nhờ phí tổn và sự phong phú. những nhà s.xuất đất nước việt nam cần phải vẫn sẽ bước chuyển biến mới và cải tiến sức đối đầu của sản phẩm hàng hóa.
Thêm nữa, tranh chấp có thể dấy lên giữa việt nam, Mỹ và Trung Quốc về bài toán nguồn gốc hàng hóa. Trung Quốc và đất nước việt nam hiện có 7 khu thương mại hóa xuyên bờ cõi, một phần trong hoạch định vành đai và cung đường của Trung Quốc. Giới chức Trung Quốc từng nhận định những tranh chấp kinh tế có thể xúc tiến sự phát triển của những khu thương nghiệp này, cơ mà họ cũng cho là sản phẩm hàng hóa Trung Quốc sản xuất nơi đây có thể mang nhãn nguồn gốc từ đất nước việt nam và từ đó tránh được những loại thuế vào Mỹ. Đây là sẽ điều gây đau đầu cho những nhà làm luật đất nước việt nam.
Trung Quốc sẽ tiếp tục là bạn hàng to nhất và cấp thiết nhất của đất nước việt nam vì nguyên nhân địa lý. nhưng có hai cách để đất nước việt nam nhìn nhận bài toán trên. đầu tiên là tiếp tục tuân theo nhiều tiêu chuẩn của WTO về nguồn gốc hàng hóa. Điều này đề nghị những đơn vị tổ chức đất nước việt nam cần có đủ tri thức về luât pháp thương mại hóa quốc tế.
Thứ hai là cần có mô hình đối tượng hợp tác tốt hơn giữa đất nước việt nam và Trung Quốc. nhiều nhà phân tích - đánh giá đã nêu ra rằng nhiều khu thương mại biên thuỳ thường thô sơ và thiếu cơ sở hạ tầng. Cần có các đối thoại hiệu quả hơn giữa hai bên tùy thuộc ích lợi thương mại hóa chung và lớn mạnh một mô hình hợp tác hữu hiệu hơn. Nói cách khác, đất nước việt nam và Trung Quốc cần tạo một khuôn hợp tác tốt hơn để đôi bên cùng có được lợi ích cực đại từ thương mại xuyên lãnh thổ.
Về địa chính trị, chiến tranh thương nghiệp cũng sẽ là điềm báo ko tốt cho nhiều bài toán trật tự xã hội khi những ích lợi kinh tế của Mỹ và Trung Quốc thụt giảm. Trong trường hợp xấu nhất, cái giá mà Trung Quốc phải dò la lúc có xung đột sẽ giảm đi khá là nhiều.
Lời kết
Những ảnh hưởng rộng hơn của chiến tranh thương mại những khả năng có thể cảm nhận được trong vài tháng tới. Bộ trưởng công thương nghiệp Trần Tuấn Anh từng nhận định: "Kinh tế đất nước việt nam đang hội nhập sâu rộng vào kinh tế thế giới, thành thử cũng chịu ảnh hưởng tự nhiên từ những biến đổi kinh tế toàn cầu".
Để giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực, việt nam nên vẫn sẽ cải tiến hồ sơ giấy tờ hành chính, cải tiến về hướng tốt môi trường đầu cơ và tăng tốc công đoạn tái kết cấu ngành công thương nghiệp. những rào cản kỹ thuật vẫn tồn tại trong việc tăng lên tiếp cận nhiều thị trường nước ngoài, điều mà đất nước việt nam cần làm tốt hơn khi nhiều hiệp định như CPTPP hay hiệp nghị thương mại hóa tự do đất nước việt nam - EU gần đi vào hiệu lực.
Dù chiến tranh thương mại hóa ko phải là điềm tốt cho tương lai, đất nước việt nam tiếp tục kiểm khám soát được tình hình và tiếp tục cải tổ kinh tế trên lộ trình tự do hóa thương mại của mình. lai lịch đã cho chúng ta thấy về mặt chính trị, đất nước việt nam đã đấu tranh rất tốt trước tranh chấp của những ông lớn. hi vọng điều tương tự cũng sẽ xảy ra về mặt kinh tế.
#VOICES là danh mục mới của Zing.vn, quy tụ các bài ý kiến - quan điểm, góc view sâu về đề tài thời sự nóng. nhiều bài viết hướng tới sự khác biệt, văn minh, và lập luận dựa trên dữ liệu, bằng cớ.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét